Kwarts is stof dat in zand, klei en in veel natuurlijke gesteenten zit. In de bouw is kwarts te vinden in onder andere: beton, kalkzandsteen, baksteen en tegels. (Zandsteen 50-90%, Kalkzandsteen 20-83%, cellenbeton 12-44%, beton 20-40% en gips 0-4%). Wanneer deze mechanisch worden bewerkt door bijvoorbeeld zagen, slijpen, haken, boren, breken, schuren en frezen kunnen hoge concentraties kwartsstof ontstaan. Kwartsstof bestaat uit hele kleine onoplosbare stofdeeltjes, die diep in de longen terechtkomen en moeilijk door het lichaam worden verwijderd. De deeltjes kunnen bij langdurige blootstelling een ‘stoflong’ veroorzaken, waardoor het longweefsel minder elastisch wordt. In deze veiligheidswerkinstructie besteden we aandacht aan de risico's en de gevaren en hoe veilig om te gaan met kwartsstof  

Naast irritatie en schade aan de luchtwegen heeft langdurige en frequente blootstelling aan kwartsstof diverse schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Zo is er risico op:

• Longfibrose (stoflongen)
• Longontsteking
• Longkanker

Uit blootstellingsonderzoeken van Volandis (Arbouw) blijkt dat de concentraties kwartsstof bij verschillende bewerkingen al in een kort tijdsbestek enorm kunnen oplopen boven de grenswaarden. De grenswaarden is het limiet waarop verwacht wordt dat er geen gezondheidsschade zal optreden.

Ontwerpfase

• Kies waar mogelijk voor andere materialen.
• Zorg waar mogelijk dat tijdens de prefab van elementen gaten en sleuven worden meegegoten

Uitvoeringsfase

De praktische stelregel is dat wanneer zichtbaar stof vrijkomt tijdens de werkzaamheden dan zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk. Deze maatregelen zijn:

• Draag tijdens de werkzaamheden een gezicht of veiligheidsbril.
• Gebruik apparatuur met stof- of waterafzuiging.
• Indien het gebruik van stofafzuiging niet of niet geheel mogelijk is, gebruik dan bij:
  • Kort durende werkzaamheden een P3-wegwerp masker (snuitje).
  • Langdurende werkzaamheden een half- of volgelaatsmasker met P3 filter.
• Wanneer stofafzuiging niet of niet geheel mogelijk is. Zorg  dat de stof zoveel mogelijk in de ruimte blijft.
• 
  
• Bevochtig het puin tijdens en na het slopen.
• Maak de (werk)ruimte schoon door te stofzuigen of nat te dweilen om stofvorming te voorkomen.
• Leeg of vervang regelmatig de stofzak/ -opvangbak op een stofarme manier.
  • Zet de afzuiger/stofzuiger uit en wacht minimaal 10 minuten om de stof de tijd te geven neer te slaan.
  • Maak gebruik van een P3-adembeschermings wegwerkmasker (snuitje) filter tijdens het vervangen van de zak of filter.
  •  Haal de zak/het filter er voorzichtig uit.
  • Plaats de zak/het filter direct in een andere stofdichte zak en sluit deze stofdicht af en plaats deze in een afvalcontainer.
  • Maak filters die hergebruikt kunnen worden alleen schoon met een stofzuiger.
• Werk met goed onderhouden machines, scherpe boren en beitels. Dat werkt sneller en zorgt voor minderstof.
• Was je handen voordat je gaat eten.
  

• Arbowet art. 3, 5 en 8
• Arbobesluit art. 4.1c, 4.2, 4.10a en d, 4.13, 4.16 t/m 4.20, 4.60 en 4.61
• Arboregeling art. 4.20 en bijlage XIII
• Basis inspectiemodule kwartsstof
• Keuzewijzer stofvrijwerken (Volandis)
• TNO prestatietoets www.stofvrijwerken.tno.nl